Σε μια έρευνα, θα πρέπει κάποιος να δώσει έμφαση όχι μονάχα στη διαμόρφωση της ερώτησης, αλλά και στη μορφοποίηση αυτής της ερώτησης. Όλα εξαρτώνται από τα αποτελέσματα που θέλετε να συλλέξετε. Όταν χρησιμοποιείτε μία κλίμακα ή μία συγκριτική ερώτηση, θα πρέπει να προσφέρετε έναν ίσο αριθμό από επιλογές θετικών και αρνητικών απαντήσεων. Έτσι, δίνετε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να κάνουν μία αντικειμενική αξιολόγηση, δηλαδή να ελαχιστοποιήσετε τις προκαταλήψεις.
Θα πρέπει, επίσης, να εξετάσετε με ιδιαίτερη προσοχή αν θα επιλέξετε τη χρήση ανοικτών ερωτήσεων. Σκεφτείτε προσεκτικά εάν οι πληροφορίες που θα συλλέξετε με αυτόν τον τρόπο θα είναι αρκετά χρήσιμες ή όχι, καθώς και πώς θα τις αναλύσετε και αξιοποιήσετε. Οι ανοιχτές ερωτήσεις επιτρέπουν στους ερωτηθέντες να προσφέρουν πιο λεπτομερείς πληροφορίες, οι οποίες, ωστόσο, είναι πιο δύσκολο να αναλυθούν. Όταν χρησιμοποιείτε αυτόν τον τύπο ερωτήσεων, ο έλεγχος που ασκείτε πάνω στις προσφερόμενες πληροφορίες μειώνεται. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο σαφείς απαντήσεις και, συνεπώς, έλλειψη συγκεκριμένων πληροφοριών που θα ήταν απαραίτητες για εσάς.
Για παράδειγμα, όταν διεξάγουμε μια έρευνα αγοράς, αν ρωτήσουμε “Τι νέο προϊόν θα θέλατε να δείτε στην αγορά;”, δίνουμε πολύ μεγάλη ελευθερία στα χέρια των ερωτηθέντων. Ως αποτέλεσμα, το πιο πιθανό είναι να συλλέξουμε δεδομένα τα οποία δεν θα μας βοηθήσουν να αποφασίσουμε εάν θα βγάλουμε ένα προϊόν στην αγορά ή όχι.
Σε αυτή την περίπτωση, είναι προτιμότερο να αλλάξουμε τη μορφή της ερώτησης σε κλειστού τύπου:
“Ποιο από τα παρακάτω προϊόντα θα θέλατε να δείτε στην αγορά;
Επιλογή Α: Προϊόν Υ
Επιλογή Β: Προϊόν Χ”
Αυτό θα σας βοηθήσει να καθορίσετε εάν το προϊόν Υ ή το προϊόν Χ έχει προοπτικές, με βάση τις συγκεκριμένες απαντήσεις που θα προσφέρουν οι ερωτηθέντες.
Όταν μορφοποιείτε τις ερωτήσεις της έρευνάς σας, υπάρχει ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας: Πρέπει ή όχι να συμπεριλάβετε την επιλογή “Ουδέτερο” ανάμεσα στις επιλογές απαντήσεων της ερώτησής σας; Δεν υπάρχει κάποιος κοινός κανόνας σε αυτό το ερώτημα. Εξαρτάται από την έρευνά σας, τους στόχους της και τα δεδομένα στα οποία αποσκοπείτε. Εάν στοχεύετε σε μια πιο συγκεκριμένη άποψη, θα ήταν πιο αποτελεσματικό να μην συμπεριλάβετε την επιλογή “Ουδέτερο”.
Το ερώτημα που πρέπει να θέσετε στον εαυτό σας είναι:
“Κι αν η πλειοψηφία των ερωτηθέντων επιλέξουν ‘Ουδέτερο’; Τι θα κερδίσω από αυτό;”
Εάν η πληροφορία δεν χρησιμεύει κάπου, τότε μην συμπεριλάβετε αυτή την επιλογή.
Για να συνοψίσουμε, υπάρχουν ορισμένες βασικές αρχές που θα πρέπει να θυμάστε:
- Είναι πιο εύκολο να συλλέξετε τις πληροφορίες που χρειάζεστε, όταν χρησιμοποιείτε ερωτήσεις κλειστού τύπου. Συμπεριλάβετε μία επιλογή για σχόλια σε ελεύθερο κείμενο, όπως “Άλλο”, εάν θέλετε να λάβετε πιο λεπτομερείς πληροφορίες.
- Έρευνες που περιλαμβάνουν ερωτήσεις κλειστού τύπου συμπληρώνονται πιο γρήγορα και αυξάνουν τον αριθμό των συμμετοχών.
- Οι ανοιχτές ερωτήσεις απαιτούν περισσότερο χρόνο για να απαντηθούν και, στη συνέχεια, να αναλυθούν, όμως προσφέρουν πιο περιεκτικές και λεπτομερείς πληροφορίες.
- Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε ένα ισορροπημένο μείγμα από ανοιχτού και κλειστού τύπου ερωτήσεις στην έρευνά σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να συλλέξετε δεδομένα, καθώς και λεπτομερείς παρατηρήσεις.
- Μην χρησιμοποιήσετε κάποια πολύ μεγάλη κλίμακα. Συνήθως μια κλίμακα από 1 έως 5 επαρκεί. Όταν χρησιμοποιείτε μία μεγάλη κλίμακα, για παράδειγμα από το 1 έως το 10, οι συμμετέχοντες μπορεί να δυσκολευτούν να αποφασίσουν μία αξιολόγηση 7 σε τι μπορεί να αντιστοιχεί.
- Από την άλλη πλευρά, όταν χρησιμοποιείτε μια κλίμακα, θα πρέπει να έχει λογική. Μην χρησιμοποιείτε υπερβολικά μικρά διαστήματα, για παράδειγμα από 1 έως 3. Αυτό μπορεί να μπερδέψει τους συμμετέχοντες, καθώς η διαφορά από το 1 έως το 3 είναι πολύ μικρή. Δεν θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε την ακριβή και σαφή γνώμη των ερωτηθέντων.
- Μπορείτε να εξάγετε πιο συγκεκριμένα και αξιόπιστα συμπεράσματα με ερωτήσεις κλειστού τύπου. Ο λόγος είναι η αντικειμενικότητα.